Za nami letnie spotkania z metodologią dla pracowników nauki i doktorantów

Spotkanie poprowadziła Prorektor ds. Nauki i Kształcenia Akademii WSB dr hab. Katarzyna Szczepańska-Woszczyna, prof. AWSB. Inspiracją do spotkania były trzy monografie dotyczące metodologii, które w podobnym czasie pojawiły się na rynku wydawniczym. Były to książki: prof. dr hab. Beaty Glinki oraz prof. dra hab. Wojciecha Czakona pt. „Podstawy badań jakościowych”, prof. dra hab. Łukasza Sułkowskiego i dr hab. Reginy Lenart-Gansiniec, prof. UJ zatytułowana „Epistemologia, metodologia i metody badań w naukach o zarządzaniu i jakości” oraz prof. dra hab. Marka Lisińskiego i dra hab. Marka Szaruckiego, prof. UEK o tytule „Metody badawcze w naukach o zarządzaniu i jakości”. 

W ramach pierwszego bloku tego spotkania prof. dr hab. Beata Glinka oraz prof. dr hab. Wojciech Czakon, przedstawili podstawowy problem swej monografii. Dotyczy on metod jakościowych, które są w ostatnim czasie przedmiotem szczególnego zainteresowania wśród badaczy. Dobrze nadają się, bowiem do opisu tego, co zmienne, a także tego, co subiektywne. Autorzy monografii, podążając za tokiem postępowania badawczego, charakteryzowali te cząstkowe problemy naukowe badań jakościowych, które są kluczowe dla wypełnienia ich metodycznej poprawności. Podkreślali znaczenie przesłanek, dla wypełnienia, których są one wykorzystywane, szczególnie eksponując znaczenie wyboru podejścia do badań czy określenia problemu naukowego. Zwracali także uwagę na dobór próby, co w badaniach jakościowych jest równie ważne jak w badaniach ilościowych. Wskazywali, że wyniki badań będą tak dobre i wiarygodne jak poprawnie i rzetelnie została dobrana próba na podstawie, których te wyniki osiągnięto. Omawiając kolejne problemu naukowe swej książki akcentowali znaczenie wymagań, ważnych z praktycznego punktu widzenia. Mówili, w jaki sposób zbierać dane, czyli jakie narzędzia i techniki można wykorzystać w badaniach jakościowych. Podnieśli także istotny problem, przed którym stają badacze, a którym jest odpowiedź, jak z uzyskanych danych przejść płynnie do wniosków i teorii.  Tę część spotkania zakończyli wskazaniem dobrych rad, które powinni wypełniać wszyscy Ci, którzy zamierzają wykorzystać w swoich pracach naukowych badania jakościowe.

Kolejnymi gośćmi następnej części letniego spotkania z metodologią, byli członkowie zespołu badawczego w osobach: prof. dr hab. Wojciech Dyduch, prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. dr hab. Maciej Zastempowski oraz dr hab. Paweł Chudziński, którzy podzielili się z uczestnikami tego spotkania naukowego wynikami swoich badań. Inspiracją do założenia zespołu badawczego, był pierwszy lockdown w Polsce. Zespół postanowił zbadać, z jakimi problemami zmagały się przedsiębiorstwa w Polsce w tym trudnym dla nich czasie. Zamierzali, ustalić, jakie były pierwsze reakcje tych podmiotów gospodarczych, jakie działania podjęli menedżerowie wyższego szczebla oraz kadra zarządzająca, w jaki sposób zareagowali na te trudne sytuacje, co zrobili dla swoich firm oraz ich pracowników. Autorzy „projektu Sur(vir)val: czynniki przetrwania przedsiębiorstw w warunkach koronakryzysu”, rozpoczynając badania musieli rozwiązać dylemat, podobny do tego, przed którym często stoją doktoranci realizujący swe dociekania naukowe. Czy zdecydować się na badania ilościowe czy może na badania jakościowe. Związany jest on wyborem metod badawczych. Jeśli bowiem spojrzy się na zbiór metod badawczych to jest on całkiem spory. W przypadku nauk o zarządzaniu i jakości badaczom do wyboru pozostają dwie ścieżki, pierwsza oparta o metody ilościowe – polegająca na klasycznym sprawdzanie teorii, druga wykorzystująca metody jakościowe, których naturę omówiono w pierwszej części spotkania. W badaniach wykorzystano tę drugą grupę. W toku tego bloku zwrócono uwagę na szereg problemów związanych z praktycznych ich stosowaniem w rozwiazywaniu tak trudnego i wymagającego problemu naukowego. W końcowej części charakterystyki projektu autorzy przedstawili rekomendacje dla przedsiębiorstw w przypadku kolejnej fali pandemii czy kryzysu. Jak pokazały badania, szanse na utrzymanie swojej płynności finansowej mają te przedsiębiorstwa, które podejmują tzn. przedsiębiorcze szanse, te, które dobrze definiują fazę cyklu życia biznesu, w której obecnie się znajdują. Jeśli jest to faza wzrostu, jeżeli nie występują problemy z płynnością finansową czy z zatorami płatniczymi a przychody są na dobrym poziomie, to jest to właśnie ten moment, aby dywersyfikować produkcję, inwestować w przygotowanie i komercjalizację innowacji.

Kolejne trzecie wystąpienie w ramach letniego spotkania z metodologią, które moderowała Pani dr hab. Justyna Bugaj, prof. UJ, dotyczyło metod badawczych. Prelegenci pokazali słuchaczom, że mówienie o metodach może być bardzo interesujące. Pozwala, bowiem lepiej zrozumieć całe instrumentarium badawcze, którego metody są częścią, a które służy do poznania i zrozumienia otaczającą nas rzeczywistości. Profesor Marek Szarucki z Uniwersytetu Ekonomicznego z Krakowa oraz Profesor Marek Lisiński, wyjaśnili różnice pomiędzy sformułowaniami, z którymi młodzi naukowcy mają problemy. Mowa była o pojęciu metodologii, metodyki, metody czy modelu, które jak pokazały doświadczenia autorów monografii, stosowane są niejednokrotnie nie tylko mało precyzyjnie ale i zamiennie. W toku spotkania autorzy przedstawili także wskazania metodyczne wynikające z treści książki, które osobom piszącym doktorat, a będącym na początku swej drogi naukowej, powinny umożliwić uniknięcia błędów.  Podjęto także zagadnienie dalszych kierunków współpracy pomiędzy Akademią WSB a Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie, oraz innymi uczelniami akademickimi. Publikacja, jak podkreśliła wielokrotnie moderatorka spotkania, stanowi całościową syntezę wiedzy z zakresu metod badawczych wykorzystywanych w naukach o zarządzaniu i jakości. Jest to książka, która może wejść do kanonu obowiązkowych podręczników z metodologii zarządzania służącym młodym adeptom nauki.

Dotychczasowe wystąpienia ujęte w trzech blokach przedstawionych wyżej w ramach letniego spotkania z metodologią pozwoliły słuchaczom odpowiedzieć na ważne pytania: jak prowadzić badania naukowe? Jakie metody wykorzystywać by osiągnąć postawione w toku postępowania badawczego cele naukowe?

W ostatnim wystąpieniu spotkania, Pani Natalia Osica założycielka pro science, przybliżyła uczestnikom spotkania problem promocji nauki. Sprowadziła go do kilku pytań:, co zrobić, gdy wyniki badań już są za Nami, a chcemy pokazać światu Nasze osiągnięcia naukowe, co zrobić, aby były one widoczne i mogły zostać dostrzeżone. W ramach dynamicznej prezentacji wszyscy zainteresowani dowiedzieli się o najnowszych trendach związanych z popularyzacją nauki, wyzwaniach, przed którymi stoją Ci wszyscy, którzy chcą wyniki swych badań upowszechniać. Uczestnicy tego bloku tematycznego mieli także okazję zapoznać się z praktycznymi działaniami Uczelni w zakresie promocji nauki w Polsce i zagranicą. Prelegentka zaprosiła wszystkich do zapoznania się z książką pt. „Jak promować naukę. Praktyczny przewodnik dla naukowców” dostępną w otwartym dostępie open access.